Heinz Holliger werd geboren in Langenthal (Zwitserland, kanton Bern) op 21 mei 1939. Tijdens zijn middelbareschooltijd studeerde hij al hobo bij Emile Cassagnaud aan het Conservatoire van Bern en compositie bij Sándor Veress. Vanaf 1958 vervolgde hij zijn studie bij Yvonne Lefébure (piano) en Pierre Pierlot (hobo) in Parijs. Tussen 1961 en 1963 studeerde hij compositie bij Pierre Boulez aan de Musikakademie van Basel. Na het winnen van eerste prijzen bij internationale muziekconcoursen (Genève 1959, Internationale Muziekwedstrijd van de ARD 1961) begon Holliger wereldwijd concerten te geven als hoboïst. Hedendaagse componisten zoals Hans Werner Henze, Krzysztof Penderecki, György Ligeti, Elliott Carter, Witold Lutoslawski, Karlheinz Stockhausen en Luciano Berio schreven speciaal voor hem composities. Tot zijn bijzondere verdiensten behoort de herontdekking van vergeten werken van 18e-eeuwse componisten zoals Jan Dismas Zelenka en Ludwig August Lebrun.
Holligers oeuvre omvat alle genres – van toneelwerken via orkestwerken, solowerken en kamermuziek tot talrijke vocale stukken. Bijna al zijn composities getuigen van een onvermoeibare zoektocht naar de grenzen van klank en taal. Zijn muziek wordt vaak voorafgegaan door een intensieve studie van het leven van kunstenaars of dichters en van lyrische teksten. Hij is altijd gefascineerd geweest door kunstenaars die op de rand van de maatschappij of het leven leefden. Een belangrijk werk in dit kader is de Scardanelli-Zyklus (1975-85), waarin Holliger de laatste gedichten van Friedrich Hölderlin omzet in een cyclus van 2,5 uur voor verschillende instrumentaties. Voor dit werk ontving de componist in 1995 de Premio Abbiati van de Biennale di Venezia. In Gesänge der Frühe voor koor, orkest en band, dat in 1988 in première ging, combineerde Holliger gedichten van Friedrich Hölderlin met muziek van Robert Schumann. In de twee liedcycli Drei Liebeslieder (1960) en Fünf Lieder (1992-2006) voor altstem en orkest concentreerde hij zich op gedichten van Georg Trakl. In de cyclus Glühende Rätsel voor altstem en 10 instrumentalisten (1964) zette Holliger verzen van Nelly Sachs op muziek. Zelfs gedichten van Christian Morgenstern werden door Heinz Holliger op muziek gezet (Sechs Lieder voor sopraan en orkest, gecomponeerd in 1956/57, georkestreerd in 2003). Zijn orkestliedcyclus Dämmerlicht (Hakumei) (2015) is gebaseerd op vijf haiku’s die Holliger zelf schreef. In 2016 bewerkte Holliger Trois Chansons de France en Trois Poèmes de Stéphane Mallarmé van Claude Debussy voor stem en orkest.
Voor het toneel schreef Holliger de opera Schneewittchen, die in 1998 in première ging bij de Opernhaus Zürich. De componist bewerkte de tekst uit het werk van Robert Walser, waarin, in tegenstelling tot het sprookje van Grimm, de schaduwen van de personages elkaar ontmoeten na het eigenlijke verhaal. De ECM-opname van Schneewittchen won in 2002 een Grammy Award. De verwerking van teksten van Samuel Beckett leidde tot de compositie van drie andere korte toneelwerken: Come and Go (1976/77), Not I (1978-80) en What Where (1988). In maart 2018 ging Lunea in première bij de Opernhaus Zürich. Deze opera behandelt het leven en de persoon van de laat-romantische dichter Nikolaus Lenau en werd in de critici-enquête van het Duitse tijdschrift Opernwelt uitgeroepen tot “Wereldpremière van het Jaar”.
Ook Holligers concertstukken verwijzen vaak naar biografieën of literaire werken: Concerto 'Hommage à Louis Soutter' voor viool en orkest (1993-95, herzien in 2002) portretteert het leven van de Zwitserse schilder. In Siebengesang (1966/67) voor hobo, orkest, zangstemmen en luidspreker verwerkt hij een gedicht van Georg Trakl. Holliger heeft talrijke kamermuziekwerken gecomponeerd, waaronder het vroege blaaskwintet h (1968), Romancendres voor cello en piano (2003), Contrechant sur le nom de Baudelaire voor (bas)klarinet (2008), evenals twee strijkkwartetten en solostukken voor bijna elk instrument.
Holliger ontving vele onderscheidingen en prijzen: de Frankfurt Music Award (1988), de Ernst von Siemens Musikpreis (1991), de Prix de Composition Musicale van de Fondation Prince Pierre de Monaco voor (S)irató (1994), om er slechts enkele te noemen. In 2007 ontving hij als eerste de Zürcher Festspielpreis, in 2008 de Rheingau Musikpreis, in 2017 de Robert-Schumann-Preis van de stad Zwickau en in 2019 de Internationale Isang Yun Composition Award. Hij was composer-in-residence bij het Orchestre de la Suisse Romande en het Internationale Musikfestival in Luzern. In april 2003 wijdde de Cité de la Musique in Parijs een volledige concertweek aan de componist, dirigent en hoboïst Holliger. Met projecten zoals het Basler Musikforum, dat hij in 1987 mede oprichtte, en samenwerkingen met de Junge Deutsche Philharmonie en het Ensemble Modern, zet Holliger zich bijzonder in voor de presentatie van nieuwe muziek. In 2022 ontving Holliger de Robert Schumann-Preis für Dichtung und Musik voor zijn levenswerk.
