Onderzoekers

Uitvoeringspraktijk (Collectieve Creatie, RES#19+ en Historische Uitvoeringspraktijken)

Luca Piovesan © Pablo Konrad

The co-composition pendulum: Reevaluating the composer-performer relationship.

Luca Piovesan 

Het accordeon is een relatief nieuw instrument binnen de hedendaagse muziek. Hierdoor kunnen componisten maar weinig bestaande literatuur raadplegen om de mechanische en klankmatige mogelijkheden van het accordeon te begrijpen. Bovendien is het bestaande repertoire voor accordeon erg klein. Zoals de onderzoeker heeft ervaren, worden samenwerkingen met componisten daarom sterk gekenmerkt door een nauwe relatie tussen componist en uitvoerder, waarbij de uitvoerder vaak een actieve rol speelt in het creëren van muzikaal materiaal. Dit doctoraatsonderzoek van Luca Piovesan heeft als doel de zogenaamde ‘kieren’ in de algemene opinie verder open te breken door de werking van het accordeon voor de componist nog verder te verhullen, onder meer door het gebruik van een reeks elektronische klankvormers. Met dit gepersonaliseerde instrument zal de onderzoeker nieuwe samenwerkingen aangaan met componisten en de resultaten van deze co-creatieve processen analyseren met de theoretische instrumenten van semiotische en historische analyse.

Piergiorgio Pirro © Rolanas Stankūnas

Spectral techniques in jazz performance

Piergiorgio Pirro

Spectralisme is een benadering van muzikale compositie die in de jaren 70 in Europa ontstond, met name door het werk van een groep Franse componisten zoals Gérard Grisey en Tristan Murail. Spectrale muziek verlegt de aandacht van discrete muzikale categorieën naar noties van proces, continuïteit en de verkenning van perceptuele en culturele grenzen. Dit onderzoeksproject hanteert een spectrale benadering van muziek maken in kleine jazzensembles en onderzoekt de implicaties van de cognitieve en esthetische paradigma’s die spectralisme te bieden heeft. Piergiorgio Pirro heeft een bijzondere interesse in het ontwikkelen van nieuwe klanken en harmonieën die verder gaan dan de mogelijkheden van de gelijkzwevende stemming op de piano, terwijl hij onderzoekt hoe de overgang naar een spectrale houding het jazzensemble als creatief collectief beïnvloedt.

Michelle Agnes Magalhaes © Camille_macouat

Symphonia Botanica: Composing For Instrumental Collectives And Orchestras From An Ecological Perspective

Michelle Agnes Magalhaes 

Symphonia Botanica is een artistiek onderzoeksproject dat de muzikale compositie herdenkt, met een focus op de relationele aspecten van collectieven en orkestgroepen. Door traditionele hiërarchieën en categorieën binnen het orkest te herstructureren, streven we naar meer interactie tussen musici en hun omgeving en naar het bevorderen van samenwerking op meerdere niveaus. Het onderzoek wordt ondersteund door een ecologisch georiënteerde bibliografie en breidt de visie van Murray Schafer op dit gebied uit. Daarnaast onderzoeken we hoe ecologische concepten samenvallen met muzikale praktijk. Hiervoor ontwikkelen we een reeks werken en protocollen om collectieve betrokkenheid van orkesten en ensembles te vergemakkelijken. Met deze studie onderzoeken we hoe structurele reorganisatie van orkestgroepen de muzikale resultaten beïnvloedt. Het onderzoek vindt plaats binnen twee culturele contexten—Europa en Zuid-Amerika—waardoor we de voorgestelde praktijken kunnen diversifiëren en de resultaten op beide continenten met elkaar kunnen vergelijken.
 

Stefaan Verdegem

Jacques Albert & Victor-Charles Mahillon, brothers in arms?

Stefaan Verdegem 

Jacques Albert (1849-1918) kan worden beschouwd als de belangrijkste Belgische hobo-maker van de 19e en vroege 20e eeuw. Hij was niet alleen de zoon van de gerenommeerde Brusselse houtblaasinstrumentmaker Eugène Albert, maar ook een gekwalificeerd hoboïst aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel. Naast hobo’s en fagotten vervaardigde hij ook andere houtblaasinstrumenten, zoals fluiten en klarinetten. Hij was daarmee zowel een collega als een concurrent van zijn tijdgenoot Victor-Charles Mahillon. Overgebleven instrumenten van beide makers vertonen soms opmerkelijke overeenkomsten en werpen nieuw licht op de relatie tussen deze twee grote Brusselse instrumentmakers rond de eeuwwisseling.
 

Kurt Bertels © Dymphna Vandenabeele

Towards a "Herstory" of the Saxophone: A Subaltern History of Black and White Women Saxophonists in the North Atlantic (1870-1940)

Kurt Bertels

Dit project onderzoekt vrouwelijke saxofonisten in de Verenigde Staten en Europa aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw. Zowel zwarte als witte vrouwen voelden zich sterk aangetrokken tot Adolphe Sax’ revolutionaire uitvinding. Het project toont aan dat vrouwen de subversieve status van het instrument omarmden om hun identiteit uit te drukken en tegelijkertijd traditionele muzikale conventies te doorbreken. In tegenstelling tot de gevestigde opvattingen stelt het project de hypothese dat de vroege saxofooncultuur niet uitsluitend werd gedomineerd door witte mannelijke uitvoerders uit Frankrijk, maar dat vrouwen ofwel het Franse uitvoeringsparadigma herinterpreteerden of zelfs een eigen saxofoonpraktijk ontwikkelden. Zo werden zij het middelpunt van publieke verbeelding en kritiek binnen een normatieve tijdsgeest. Om deze centrale hypothese te onderzoeken, zal ik de receptie van vrouwelijke saxofonisten van de eerste generatie bestuderen in het licht van historische opvattingen over muzikaliteit, gender en ras, de individuele uitvoeringspraktijken en saxofoonaesthetiek van prominente artiesten analyseren en een historisch geïnformeerde uitvoering creëren van het repertoire van deze vrouwen.
 

Lees ook: Naar een “herstory” van de saxofoon | Koninklijk Conservatorium Brussel

Marco Mantovani © Nine Louvel

“Töne sind höhere Worte” (Sounds are higher words)

Marco Mantovani

Dit onderzoek benadert de werken van Schumann vanuit het perspectief van de uitvoerende kunstenaar. Hierbij worden theoretische aspecten en de historische context in beschouwing genomen, evenals de studie naar hoe deze composities werden geïnspireerd door de stijl en psychologie van schrijvers als E.T.A. Hoffmann en Jean Paul Richter. De onderzoeker zal ook proberen de diepste gedachten van de componist te doorgronden door middel van zijn eigen artistieke praktijk en inzicht, gevoed door niet alleen de uitgebreide studie van Schumanns modellen, zowel muzikaal als literair, maar ook door de omgang met twintigste-eeuwse en hedendaagse literaire, filosofische en muzikale stromingen die stevig verankerd zijn in dezelfde traditie. Het onderzoek zal culmineren in de uitvoering en opname van deze composities.

Muziekschriftuur, compositie, en musicologie

Musical

An Vanderstighelen

The interacting field between limitation and freedom in musical theatre

An Vanderstighelen

Vermits de #MeToo-beweging (2017) nu een 7-tal jaren oud is, is het tijd voor reflectie en een evaluatie. Wat zijn de gevolgen van de beweging voor de artistieke besluitvorming voor acteurs/studenten van Gen Z tijdens het repetitie- en speelproces binnen musical, theater en televisie? Dit onderzoek wil de huidige theaterpraktijken met betrekking tot #MeToo onderzoeken en analyseren hoe ze momenteel op het podium worden behandeld. Het is een poging om theaterpraktijken achter de schermen te veranderen.  Volgende vragen dringen zich op binnen deze context. Welke veranderingen hebben zich voorgedaan door of dankzij de #MeToo-bewegingen? Wat zijn de gevolgen in het culturele veld maar ook binnen de pedagogische context van musical en drama? Wat zijn de gevolgen voor de artistieke creatie? En hoe kunnen we het drama-onderwijs en het vertelspectrum van de acteurs bewaren in deze veranderende wereld zonder in te boeten aan veiligheid en wederzijdse toestemming. 

Jazz, geïmproviseerde en populaire muziek

Filippe Caporali Leonelo © Frédéric Lepaffe

Crossing Universes: Bow improvisation by combining classical and jazz music

Filippe Caporali Leonelo

Binnen de jazz wordt het gebruik van de strijkstok voor improvisatie gezien als een verrijkende techniek voor het ontwikkelen van een instrumentaal idioom op de contrabas. Door de geschiedenis heen hebben veel bassisten hun eigen benadering van strijken ontwikkeld, maar het gebrek aan specifiek materiaal dat zich richt op arco-improvisatie binnen geïmproviseerde jazz en andere niet-klassieke genres zorgt ervoor dat deze praktijk grotendeels onderbenut blijft. Dit doctoraal onderzoek heeft als doel, op basis van artistieke praktijk, een strijkmethode voor contrabas te ontwikkelen die elementen uit de jazz en de westerse klassieke muziek combineert, met een focus op improvisatie. De verschillende manieren van fraseren, de specifieke woordenschat en klankkleur, de flexibiliteit die nodig is om "on the spot" te componeren en spontaan te interacteren, brengen inherente uitdagingen met zich mee waarvoor de tools uit de jazz- en klassieke muziektraining niet altijd toereikend zijn.

Barbara Wiernik © Olivier Charlet

Contemporary Vocal Jazz:  An Artistic Cartography Of European Encounters 

Barbara Wiernik 

Hoewel Amerikaanse vocale jazz goed is ingeburgerd, is de Europese vocale jazz nog bezig met het definiëren van een eigen unieke identiteit. Sinds de jaren 70 combineert het lokale invloeden met jazzttradities, wat heeft geleid tot een rijk en divers muzikaal landschap. Europese zangers blijven grenzen verleggen door stemmen te integreren met instrumenten, nieuwe klankgebieden te verkennen via improvisatie en verschillende onderscheidende technieken toe te passen. Deze fusie verrijkt niet alleen de lokale jazzscene, maar draagt ook bij aan de culturele diversiteit van vocale jazz op wereldwijde schaal. Als musicus en onderzoeker hanteer ik een artistieke praktijkgerichte benadering. Door middel van diepgaande ontmoetingen met zangers en jazzhistorici onderzoek ik de evoluerende rol van de jazzvocalist en de huidige trends die de Europese vocale jazz vormgeven. Deze methode stelt mij in staat de dynamische innovaties te ontdekken die het genre vooruithelpen.

Pedagogie van de kunstenaar

Cocreation in artistic learning environments: In search of language for a creative void.

Maarten Vandenbemden, Elisa Medinilla Aldana & Anneleen De Causmaecker

Vanuit het onderzoeksthema van de Educatieve Masteropleidingen in de Kunsten, “De Spelende Mens”, onderzoeken we binnen dit actieonderzoek de artistieke en pedagogische ruimte die tot stand komt bij co-creatie tussen kunstenaar-leraars en lerenden. Als begeleiders van didactische processen en eindverantwoordelijken voor de competentie-ontwikkeling bij leerlingen, is het verkennen van deze ruimte een uitdagend proces van loslaten en vertragen (naar onderwijspedagoog Gert Biesta, 2004). In deze situatie komt echter een unieke leeromgeving tot stand die niet alleen ontwikkelingsstimulerend maar ook uitgesproken artistiek is. Als interdisciplinair team van vakdidactici, actief in de kunsten én in het (hoger) kunstonderwijs, onderzoeken we binnen de grootstedelijke context Brussel samen met onze studenten mogelijke strategieën om dit proces in de praktijk te brengen.