Felipe Caporali. Crossing universes: Improvisatie met de boog vanuit de versmelting van klassieke en jazzmuziek
Binnen jazz wordt het gebruik van de strijkstok voor improvisatie als een verrijkende techniek beschouwd voor het ontwikkelen van een instrument-eigen idioom op de contrabas. Doorheen de geschiedenis hebben veel contrabassisten een eigen benadering van het boogspel ontwikkeld, maar het ontbreken van specifiek materiaal gewijd aan arco improvisatie binnen geïmproviseerde jazz en andere niet-klassieke genres maakt dat deze praktijk grotendeels onderbenut blijft. Dit doctoraatsonderzoek van Filippe Caporali heeft als doel om vanuit de artistieke praktijk een strijkmethode voor contrabas te ontwikkelen die elementen uit jazz en westerse klassieke muziek combineert, met een focus op improvisatie. De verschillende manier van fraseren, het specifieke vocabularium en timbre, de behoefte aan flexibiliteit om “on the spot” te componeren en spontaan te interageren creëert inherente problemen waarvoor de tools aangereikt in de jazz- en klassieke muziekopleiding niet altijd volstaan.
Om deze tools te kunnen aanpassen en ontwikkelen, wil dit onderzoek beide tradities combineren door de gemeenschappelijke kenmerken als vertrekpunt te nemen. Op basis van bestaande pedagogische methodes en van de muziektheoretische analyse van de arcostijl van enkele van de meest representatieve jazzcontrabassisten zullen nieuwe oefeningen worden ontwikkeld. Daarnaast zullen deze stilismen geïntegreerd worden in de dagelijkse spelpraktijk van de onderzoeker teneinde de validiteit van dit onderzoek in de praktijk te duiden.
Stéphane Galland. Cultural roots and interactions of contemporary rhythm in jazz
Geïnformeerd door ruim dertig jaar onderzoek naar en speelervaring met het concept “ritme” in diverse culturele, sociale, geografische, filosofische contexten, alsook met het zoeken naar manieren om een betere kennis van ritme te ontwikkelen en een universele toegang tot de verschillende zijtakken ervan te bieden, streeft Stéphane Galland ernaar om de talrijke elementen die in de loop der jaren ontdekt werden in diens muziekpraktijk verder te verdiepen. Galland kan bogen op samenwerkingen met enkele van de belangrijkste ritmemeesters uit verschillende tradities, zoals Umayalpuram K. Sivaraman uit India, Doudou N’Diaye Rose uit Afrika, Misirli Ahmet uit Turkije, het trio Chemirani uit Iran, alsook tal van andere musici uit onder andere Bulgarije, Egypte, Syrië, Griekenland en de Verenigde Staten.
Dankzij diens dubbele vorming als klassieke percussionist en jazzdrummer alsook door diens speelervaring in allerlei muzikale contexten (bv. jazz, hedendaagse muziek, funk, niet-westerse muziek), heeft Galland idiomatische tools kunnen ontwikkelen om elke idee achter elke specifieke ritmische benadering te decoderen met als expliciete doel om de kennis over hoe verschillende ritmische benaderingen en visies te integreren over te dragen aan collega-artiesten. Deze uitgebreide, voortdurende muzikale en interculturele ervaring heeft hem geholpen te begrijpen welke elementen toelaten om van één ritmische wereld naar een andere te gaan, van één gedachte naar een andere, van één gevoel naar een ander en als dusdanig de gemeenschappelijke wortels te ontdekken van al deze ritmische zijtakken.
Luis Mora. Metal-jazz: The use of contemporary progressive rock/metal practices to expand the contemporary jazz soloing idiolect
Met de assimilatie van pedaaltechnieken ontwikkeld door progressive metal-drummers wil dit doctoraatsonderzoek van Luis Mora de expressieve mogelijkheden uitbreiden van drummers in de ritmisch complexe context van hedendaagse jazz. Hiervoor werkt de onderzoeker op drie interagerende fronten: de ontwikkeling van een nieuw vocabularium voor voetenwerk in het verlengde van de jazztraditie; het integreren van recente speltechnische ontwikkelingen uit de progressive metal-praktijk; en de uitbreiding van de jazz-drumkit met extra pedalen.
Piergiorgio Pirro. Spectral techniques in jazz performance
Spectralisme is een houding ten opzichte van muzikale compositie die opkwam in Europa van de jaren zeventig, vooral door het werk van een groep Franse componisten zoals Gérard Grisey en Tristan Murail. Spectrale muziek verlegt de aandacht van discrete muzikale categorieën naar noties van proces, continuïteit, en de verkenning van perceptuele en culturele grenzen.
Het doel van dit doctoraatsonderzoek is de toepassing van spectrale technieken en attitudes in de compositie- en uitvoeringspraktijk van de jazz te bestuderen, en dit vanuit het perspectief van een klavierspeler in de hedendaagse wereld van de digitale muziek. Piergiorgio Pirro heeft een bijzondere interesse in het ontwikkelen van nieuwe geluiden en harmonieën die de mogelijkheden van de gelijkzwevende piano overstijgen, terwijl hij de manieren onderzoekt waarop de verandering naar een spectrale houding het jazzensemble als een creatief collectief beïnvloedt.
Barbara Wiernik. Contemporary vocal jazz: An artistic cartography of European encounters
De vraag of er een artistieke stroming is, een “school” van vocale jazz die niet enkel gebaseerd is op de Amerikaanse traditie, werd nooit helemaal beantwoord door jazzmusici. Daarom wil Barbara Wiernik met dit doctoraatsonderzoek uitzoeken in welke mate onze omgeving ons artistiek definieert, of er meer Europese stromingen bestaan, en wat de belangrijkste zijtakken zijn. De methodologie vindt zijn oorsprong in de artistieke praktijk en vertrekt van gefilmde ontmoetingen met een aantal Europese sleutelfiguren (zangers en jazzexperten) met wie Wiernik in gesprek gaat over hun perceptie van de hedendaagse vocale jazz en de rol van de jazzvocalist(e).
Het onderzoek zal onder meer resulteren in een website met documentatie, analyses en een classificatie worden waarbij vocalisten volgens bepaalde criteria ingedeeld worden: welke jazzstijl hen definieert, de plaats van vocale improvisatie, de vrijheid van melodische interpretatie, externe invloeden, etc. Dit alles zal uitmonden in een soort levende cartografie van vocale trends in Europese jazz. Tot slot zullen verschillende bestaande of nieuwe artistieke projecten worden onderzocht die nauw verbonden zijn met het onderzoek en het kunnen voeden, bv. projecten rond stem en improvisatie die diverse aspecten van jazz in beschouwing nemen. Door het integreren van invloeden en (im)migraties van moderne vocale jazz, wordt in deze Europese cartografie een aantal muzikale scala’s maximaal geëxploreerd.
Jazz, Geïmproviseerde Muziek en Populaire Muziek
De onderzoeksgroep Jazz, Geïmproviseerde Muziek en Populaire Muziek stelt zich als doel het ondersteunen, aanmoedigen en bevorderen van artistiek onderzoek aan de jazzafdeling van KCB op alle niveaus (van Bachelor tot PhD) en in alle contingenten (onderwijzend personeel, studenten en externe aanvragers). We staan open voor alle vormen van jazz, (jazz-gebaseerde) geïmproviseerde muziek, en populaire muziek met een focus op hedendaagse perspectieven in een uitvoeringsgerichte context. Verschillende van onze onderzoekers werken aan interdisciplinaire of hybride projecten en zijn daarom ook actief in andere onderzoeksgroepen, zoals Muziek en Technologie of Collectieve Creatie.
Momenteel hebben we projecten lopen met uiteenlopende thema’s zoals spectralisme, historisch geïnformeerde jazzuitvoering, jazz & metal drummen, en de invloed van niet-westerse en/of niet-Europese muziek op ritme, zang, en contrabasspel. Als onderzoeksgroep organiseren we diverse publieke evenementen, bijvoorbeeld onze jaarlijkse Jazz Research Day of specifieke activiteiten tijdens het KCB Onderzoekfestival. Verder houden we regelmatig rondetafelsessies over specifieke thema’s met onze leden en andere geïnteresseerden onder de naam Circle in the Round.